Ülkemizde trafik kazalarından yılda 6-7 bin, sigaraya bağlı hastalıklardan 35 bin kişi hayatını kaybediyor.
Ülkemizde 23 milyon kişi sigara bağımlısı. Sigaraya başlamada ergenlik çağı en kritik dönem. Bu dönemde özenme, arkadaş çevresinden etkilenme, bağlılık arayışı, kimlik karmaşası gibi nedenler sigaraya başlamanın başlıca sebepleri. Yaşanılan stresle başa çıkmakta zorluk çeken kişiler de sıklıkla sigaraya yönelmekte. Depresyon yaşayan kişilerde de sigaraya yönelim normal insanlara göre daha fazla. Araştırmalara göre ülkemizde toplumun %43.6’sı sigara içiyor. Bu oran erkeklerde %62.8, bayanlarda %24.3. Türkiye’de insanların %10.6’sı sigarayla ilişkili nedenlerle hayatını kaybediyor. Ülkemizde terörden yılda 2-3 bin, trafi k kazalarından 6-7 bin, sigaraya bağlı hastalıklardansa 35 bin kişi (günde 100 kişi) hayatını kaybediyor. Sigara kullanımına bağlı olarak gelişen ve ölüme yol açan hastalıklardan bazıları; kronik bronşit, amfi zem, akciğer kanseri, kalp enfarktüsü, beyin damar hastalıkları, kalp damar hastalıkları, kronik tıkayıcı akciğer hastalıklarıdır. Araştırmalarda yapılan hesaplamalar gösteriyor ki, günde 15 sigara içen 30 yaşındaki bir insanın normal ömrü 5 yıl kısalmakta.
Bırakmadan önce
Sigarayı bırakmak isteyenlerin sigara içme alışkanlıklarını değiştirmekle işe başlamaları gerekiyor. Bunun için uzmanlar tarafından önerilen yöntemlerin başlıcaları şunlar: Sigarayı kartonla değil, sadece bittiği zaman alın. Marka değiştirin, tadını kötü bulduğunuz bir markaya geçin. Her gün ilk sigaranızın zamanını biraz daha geciktirin. Her bir sigaranın sadece yarısını için. Önceden, o gün kaç sigara içeceğinize karar verin. Belirlediğiniz sayıyı kesinlikle geçmeyin. “Otomatik olarak” sigara içmeyin, gerçekten istediğiniz zaman için. Sigara içme işini güçleştirin. Paketi cebinizde taşımayın ve almaya gideceğiniz bir yere koyun. Yemek yemek, telefonla konuşmak veya araba kullanmak gibi diğer aktivitelerinizle bağlantısını kesin. Kültablalarınızı boşaltmayın. Bu, her gün kaç sigara içtiğinizi size hatırlatacak, izmaritlerin görüntü ve kokuları sigarayla ilgili olumsuz duygular geliştirmenize yardımcı olacaktır. Sizin için özellikle zevk verici olmayan şartlarda sigara için.
Bıraktığınız gün
Bütün sigara ve kibritleri atın. Çakmakları ve kültablalarını saklayın. Diş hekimine gidip dişlerinizi temizleterek sigara lekelerinden kurtulun. Dişlerinizin bu şekilde ne kadar güzel gözüktüğüne dikkat edin ve onları öyle tutmayı hedefl eyin. Kendiniz ya da bir başkası için almak istediğiniz şeylerin listesini yapın. Maliyetlerini sigara paket fi yatı üzerinden hesaplayın ve bu hediyeleri almak için parayı bir kenara koyun. O gün kendinizi çok meşgul edin. Sinemaya, spor yapmaya gidin; uzun yürüyüşler yapın ya da bisiklete binin. Ailenize ve arkadaşlarınıza o günün sigarayı bırakma gününüz olduğunu hatırlatın. Onlardan ilk haftalarda yaşayacağınız zorluklarda size yardımcı olmalarını isteyin.
Bıraktıktan hemen sonra
Evde, iş yerinde ve çevrenizde temiz, taze, sigarasız bir ortam oluşturun. Sigarayı bıraktıktan sonraki ilk birkaç gün kütüphane, müze, tiyatro, ibadethane gibi sigara içilmesine izin verilmeyen yerlerde mümkün olduğunca çok vakit geçirin. Bol su ve meyve suyu için. (Ama kafein içeren meşrubatlardan uzak durun). Kahve gibi sigara ile bağlantı kurduğunuz içeceklerden sakının. Elinizde sigara bulunmasını özlüyorsanız anahtarlık, tespih, kalem gibi bir şeyle oynayın.
Yukarıda sayılan öneriler faydalı olmakla birlikte ancak sigarayı bırakmada yardımcı olabilecek ipuçları olarak değerlendirilmelidir.
Sigarayı bırakmak için var olan tıbbi çözüm yollarını ise kesinlikle göz ardı etmemek gerek. Bunların başlıcaları şunlar:
a) Nikotin Sakızı Genellikle 8-12 hafta kullanılması yeterli. Ancak gerektiğinde bu süre uzatılabiliyor. Sakızın içerdiği nikotin yanaktan emiliyor. Bu yöntem uygulanırken sigara içiminin tamamen sonlandırılması öneriliyor. Bu yöntemin sigarayı bıraktırma oranı yaklaşık %30.
b) Nikotin Bantları Nikotin bantlarıyla vücuda saatte 1 mg. kadar nikotinin kontrollü olarak verilmesi sağlanıyor. Vücudun sigaradan almaya alıştığı nikotin başka bir yolla tedarik edilerek, ilk elde sigaraya olan bağımlılık azaltılmaya çalışılıyor. Bu tedavide de tedavi süresince sigara kullanımının tamamen sonlandırılması öneriliyor.
c) Nikotin Burun Spreyi Burun deliklerine püskürtülerek kullanılan nikotin spreyleri 3-6 ay süreyle kullanılıyor.
d) İlaç Tedavisi (Bupropion HCL) Nikotin yoksunluk belirtilerinin azalmasını sağlayan “bupropion” etken maddeli ilaçların 6 ila 8 hafta kullanılarak uygulandığı bir yöntemdir. Tedaviye sigara bırakılmadan önce başlanıyor. İlaç tedavisine devam edilirken sigara bırakılıyor.
e) Biorezonans Tekniği Biorezonans yöntemiyle sigarayı bırakmak isteyen kişiye 45 dakikalık bir seansta elektromanyetik titreşimler veriliyor. Sistemin sigarayı bırakma konusunda %85 oranında başarılı olduğu iddia ediliyor. Yöntemin esası; vücudun bozulan elektromanyetik alanının düzeltilmesine, bağımlılık yapan maddenin vücuttaki frekansının ortadan kaldırılmasına dayanıyor. Kirlilik yaratan maddeler ortadan kaldırılınca vücut temizlenmiş oluyor. Daha önce alerji tedavisi için kullanılan bu yöntemin, ilk kez iki yıl önce sigaraya karşı denendiği, 2 yıl gibi kısa bir sürede Avrupa’da özellikle Almanya, İngiltere ve Polonya’da yaklaşık 10 bin kişi üzerinde başarılı sonuçlar elde edildiği kaydediliyor.
f) Işın Uygulama Tekniği Bu teknikte vücudun belirli noktalarına enfraruj ışını uygulanarak, sinir hücrelerinin sigaradan alınan nikotin yüzünden artık sigara olmadan salgılayamamaya başladığı “endorfi n” salgısını doğal olarak üretmeye başlaması sağlanıyor. Ortalama üç gün içinde tiryakinin nikotine olan suni talebi sonlanıyor. Tedaviden sonra da endorfi n salgısı normal olarak salgılanmaya devam ediyor. Sigara içmeme kararında seçimini yapan kişilere uygulanan bu teknikte, uygulama ânında hiçbir şey hissedilmiyor ve herhangi bir yan tesiri yok.
g) Elektronik Sigara Elektronik sigara dış görünüm itibariyle sigaraya benzeyen ve sigara bağımlılarının nikotin ihtiyacını karşılayan, ancak bağımlılık yapıcı diğer kimyasalların alınmasını engelleyen bir ürün. Farklı seviyelerde 4 çeşit nikotin kartuşu var. Sigarayı bırakmak isteyenler “e-sigara”ya yüksek seviyeli nikotin kartuşuyla başlayıp, 6 hafta bu şekilde içtikten sonra, 4 hafta orta seviyeli, 4 hafta da düşük seviyeli kartuşla devam ediyorlar. En son basamakta ise sıfır nikotin kartuşunu 3 hafta kullanarak, sigara ile ilgili diğer alışkanlıklardan kurtulmaya çalışıyorlar.
Unutmadan…
Sigarayı bırakmak zorlu ve uzun bir süreç. Bu süreçte yürüyüş, gevşeme egzersizleri oldukça faydalı olacaktır. Bu egzersizler bir yandan kişisel performansı artırırken bir yandan da sigara içme baskısını önemli ölçüde azaltacaktır. Çeşitli hobilerle ilgilenmek zamanı ve zihni sigaradan uzaklaştırdığı için sigarayı bırakma konusunda oldukça faydalıdır. Sigarayı bırakmak isteyenlerin bu süreçte kendileri gibi sigarayı bırakan insanlarla birlikte olmaları da çok önemli. Çünkü tiryakilerin eğer çevrelerinde kendileri gibi sigara içenler varsa, sigarayı artırdıkları bilimsel bir gerçektir.
